Sababu Kuu za Vita kati ya Urusi na Ukraine
1. Historia na Urithi wa Kisovyeti
-
Ukraine ilikuwa sehemu ya Muungano wa Kisovyeti (USSR) hadi ilipopata uhuru wake mwaka 1991.
-
Rais Putin wa Urusi amekuwa akionesha wazi kuwa kuanguka kwa USSR ni "janga kubwa," na amekuwa akitaka kupata tena ushawishi juu ya Ukraine, akiiona kama sehemu ya kihistoria ya "Urusi ya zamani."
2. NATO na Mashaka ya Urusi
-
Ukraine ilionyesha nia ya kujiunga na Umoja wa Nchi za Magharibi, hasa NATO (North Atlantic Treaty Organization) na EU (Umoja wa Ulaya).
-
Urusi inaona hili kama tishio la moja kwa moja kwa usalama wake, kwani NATO ni muungano wa kijeshi unaoongozwa na Marekani.
-
Putin alisisitiza kuwa kuzuia Ukraine kujiunga na NATO ni moja ya madai yake makuu ya usalama.
3. Mapinduzi ya Maidan (2014)
-
Mwaka 2014, maandamano makubwa (yanayojulikana kama Euromaidan) yalimsababisha Rais wa Ukraine, Viktor Yanukovych, aliyekuwa anaiunga mkono Urusi, kuondolewa madarakani.
-
Urusi ilichukulia hili kama mapinduzi yaliyopangwa na Magharibi, na ikajibu kwa kuiteka na kuiteka tena Crimea mwaka huo huo.
4. Crimea na Donbas
-
Urusi ilivamia na kuiteka Crimea mwaka 2014, na baadaye ikaunga mkono waasi wa Kiseparetisti mashariki mwa Ukraine (mikoa ya Donetsk na Luhansk, inayojulikana kama Donbas).
-
Ukraine ilikataa kupoteza maeneo hayo, hivyo mvutano ukaendelea kwa miaka mingi hadi uvamizi mkubwa wa 2022.
5. Tamaa ya Putin ya Ushawishi wa Kikanda
-
Putin anataka Urusi iwe na usemi mkubwa katika siasa za Ulaya Mashariki.
-
Wataalamu wengi wanaamini kuwa ana ndoto ya kuhuisha nguvu ya Urusi kama taifa lenye ushawishi mkubwa, ikiwemo kuzuia nchi jirani kuwa huru sana au kuwa karibu na Marekani/EU.
Uvamizi wa 2022: Kisingizio na Lengo
Rais Putin alitoa visingizio vifuatavyo:
-
Kulinda watu wa Kirusi katika Donbas.
-
"Kudhibiti unazi" ndani ya Ukraine (madai yaliyopingwa vikali na dunia).
-
Kulinda usalama wa Urusi dhidi ya upanuzi wa NATO.
Kwa kweli, wengi wanaona kuwa ni vita vya uenezi wa ushawishi wa kijeshi na kisiasa, na si kwa sababu za kiusalama kama Urusi ilivyodai.
Maendeleo ya Karibuni
-
Vita bado inaendelea hadi leo (2025), ikiwa na vifo vya maelfu, uharibifu mkubwa, na mamilioni ya wakimbizi.
-
Ukraine sasa inapokea msaada mkubwa wa kijeshi kutoka Marekani, EU, na NATO (hasa drones, silaha, ujasusi).
-
Urusi nayo inaungwa mkono na Iran, Korea Kaskazini, na imeimarisha ushirikiano na China kwa njia ya kiuchumi na kidiplomasia.